Narodowe Czytanie w oddziale ZNP w Łomży
29 października 2023
Naprawdę wspaniałą książkę należy czytać w młodości, znowu w dojrzałości i jeszcze raz w starości, tak jak piękny budynek powinien być widoczny w świetle poranka, w południe i przy świetle księżyca. Te słowa Robertsona Daviesa świetnie charakteryzują powieść Elizy Orzeszkowej „Nad Niemnem”, dzieło, które w tym roku zostało wybrane przez parę prezydencką Rzeczpospolitej Polskiej, jako warte przypomnienia podczas narodowego czytania.
To książka nastrojowa, napisana barwnym językiem, a zarazem donośna i sugestywna w swoim patriotycznym przesłaniu. (…) Spotkajmy się z rodzinami Bohatyrowiczów, Korczyńskich i innymi postaciami, wysłuchajmy ich rozmów o Polsce, ale też tych codziennych pogawędek „przy polskim stole”. Odkryjmy na nowo atmosferę tego dzieła, bogatą nadniemeńską przyrodę, wspaniałe pejzaże i krajobrazy. Przypomnijmy wreszcie ważne dziedzictwo Powstania Styczniowego, które powraca we wspomnieniach bohaterów i legendzie jako symbol i fundament narodowej pamięci i którego znaczenie jest istotne także dla innych narodów naszego regionu – tak Prezydent RP Andrzej Duda zachęcał do udziału w narodowym czytaniu.
Tę szczytną inicjatywę obcowania z arcydziełami literatury polskiej, dając dobry przykład dzieciom i młodzieży, dla których jako cicerone w procesie zdobywania wiedzy, jesteśmy wzorem do naśladowania, podjęliśmy również my, nauczyciele, członkowie Oddziału ZNP w Łomży.
Po raz trzeci, dnia 03 października 2023 r., o godzinie 16.00., w Sali konferencyjnej Oddziału ZNP w Łomży, przy ul. Sadowej 2 , w zacnym gronie spotkali się członkowie Zarządu Oddziału, prezesi Ognisk oraz uczniowie Państwowego Liceum Sztuk Plastycznych im. Wojciecha Kossaka w Łomży, aby przy dźwiękach nastrojowej muzyki oddać się lekturze, wybranych przez kol. Ewę Chludzińską, fragmentów dzieła polskiej pisarki- feministki.
Przy blasku świec, uczestnicy, niektórzy w strojach stylizowanych na epokę XIX w., zasiedli przy stolikach nakrytych koronkowymi serwetami. Pyszniły się na nich gustownie ozdobione, talerze z jesiennymi owocami i łakociami. Atmosferę złotej polskiej jesieni tworzył wazon, wypełniony misternie skomponowanymi trawami i kwiatami, rozrzucone wokół niego w pozornym nieładzie różnokolorowe liście oraz świeczniki, a płomień w nich pełgający po ścianach skłaniał do zadumy. Nastrojowa scenografia została przygotowana przez kol. Ewę Chludzińską, Dorotę Kucisz, Izabelę Ramatowską i Dorotę Żbikowską. O oprawę muzyczną, którą stanowiła ścieżka dźwiękowa filmowej adaptacji „Nad Niemnem”, zadbała kol. Irena Wawrzynkowska, natomiast kol. Natalia Przestrzelska z Zespołu Szkół Ekonomicznych i Ogólnokształcących Nr 6 w Łomży, w formie ciekawej prezentacji multimedialnej, przybliżyła zgromadzonym postać Elizy Orzeszkowej, pisarki skandalistki i feministki, niedoszłej laureatki literackiej Nagrody Nobla.
W nastrojowej atmosferze, popijając niczym damy i dżentelmeni na wieczorku literackim herbatę z filiżanek oddaliśmy się lekturze przepojonej patriotyzmem i ideami pozytywistycznymi, powieści „Nad Niemnem”.
Tym razem fragmenty powieści czytali nauczyciele przedszkoli i szkół podstawowych. Dzięki ich zaangażowaniu przenieśliśmy się do zaścianka Bohatyrowiczów i dworu Korczyńskich wczuwając się w atmosferę tamtych czasów. Poczuliśmy atmosferę tamtych lat ulatując na skrzydłach wyobraźni Do tych pagórków leśnych, do tych łąk zielonych,/ Szeroko nad błękitnym Niemnem rozciągnionych;/ Do tych pól malowanych zbożem rozmaitem,/ Wyzłacanych pszenicą, posrebrzanych żytem.
Jednak „Nad Niemnem” to nie tylko przepiękne opisy przyrody, patriotyzm obecny przez przywoływanie zrywu powstańczego z 1863 r., czy pozytywistyczne idee pracy u podstaw i pracy organicznej. Na kartach powieści pojawiają kobiece postaci: oderwanych od rzeczywistości Emilii Korczyńskiej z jej nieodłącznym „globusem” i uwieszonej jej ramienia egzaltowanej Teresy Plińskiej, zgorzkniałej Marty Korczyńskiej i w końcu, twardo stąpającej po ziemi, Justyny Orzelskiej. Pokazują one, że kobieta musi zawalczyć o siebie. Orzeszkowa wcale nie każe kobietom rezygnować z małżeństwa, z macierzyństwa, jak by się mogło wydawać, ale mówi o tym, że kobieta musi iść odważnie przez życie, starać się być samodzielna, otwarcie głosić swoje poglądy i nie bać się opinii innych.
Dla nas kobiet, w aktualnej rzeczywistości, właśnie to przesłanie powinno być szczególnie ważne. Wielu mogłoby powiedzieć, że mamy przecież XXI wiek, jest równouprawnienie kobiety są niezależne. Ale czy tak jest naprawdę? Czy nie próbuje się nam narzucać swoich przekonań i ideologii usiłując nami sterować wmawiając poczucie misji? To pytanie należy pozostawić bez odpowiedzi, jako przyczynek do refleksji. Wszak, jak mówił Blaise Pascal Człowiek jest tylko trzciną, najwątlejszą w przyrodzie, ale trzciną myślącą.
Nasze związkowe popołudniowe spotkanie z Melpomeną zakończyło się wystąpieniem kol. Ewy Chludzińskiej, prezes Oddziału ZNP w Łomży, która podziękowała wszystkim za przybycie zachęcając jednocześnie do refleksji i dzielenia się nimi, gdyż Człek szlachetny zawiera przyjaźnie dzięki literaturze, a te przyjaźnie uszlachetniają spolegliwość.
